مواد اولیه پلاستیک
تاریخ صنعت پلاستیک به نام لئو بایکلند (Leo Baekeland) که به نام باکلیت مشهور است گره خورده است. باکلیت شیمیدان بلژیکی متولد 1963 بود، کاغذ فتوگرافیکphotographic paper)) از جمله اختراع این دانشمند میباشد. باکلیت برای اولین بار موفق به سنتر یک پلاستیک کاملا مصنوعی شد و به افتخار همین موضوع او را پدرخوانده صنعت پلاستیک نامیده اند. اختراع او نقش مهمی در شکل گیری دنیای امروزی ما داشته است. پلاستیکها در دو قرن پس از باکلیت، پلاستیکها تقریبا در تمام صنایع مهم بشری از جمله هوا و فضا، خودروسازی، ساختمان سازی و فیلم و هنر، مد و فشن، پزشکی،کشاورزی و... نقش کلیدی ایفا کرد و امروزه کارخانجات و پتروشیمی بزرگی در سراسر مشغول تولید انواع پلاستیک و پلیمر هستند که نقش مهمی در اقتصاد بشر دارند. تصویر لئو باکلیت در سال 1924 بر روی مجله TIME به عنوان شخص تاثیر گذار قرن چاپ گردید.
بعد از باکلیت توسعه پلیمرها از اهمیت زیادی برخودار شد و تحقیقات گسترده ای در مورد آن صورت گرفت تا جایی که هرمان اشتاودینگر برای تلاشهای در زمینه توسعه علم پلیمر موفق به کسب جایزه نوبل شد. پس از توسعه علوم پلیمری، انواع مختلف پلاستیک به بازار معرفی شدند از جمله میتوان پی وی سی، پلی اتیلن و... را به عنوان اولین پلاستیکها معرفی شده به بازار نام برد.
تخمین زده شده است در بین سال 1950 تا 2017 در حدود 9 میلیارد تن پلاستیک در جهان تولید شده است و جالب تر آنکه نصف این مقدار تنها بین سال 2004 تا 2020 تولید شده است. که خود نشان دهنده رشد فزاینده پلیمرها در جهان میباشد. پیش بینی میشود تا 30 سال آینده تولید جهانی پلاستیکها به حدود 1 میلیارد تن در سال برسد.
انواع مواد پلیمر
پلیمرها را میتوان به دو دسته ترموپلاستیک و ترموست تقسیم بندی کرد. در ترموپلاستیکها زنجیره جانبی وجود نداشته و یا مقدار آن کم است، این نوع مواد را میتوان بارها ذوب و قالبگیری کرد. در مقابل ترموستها دارای زنجیره جانبی (کراس لینک بوده) این مواد تنها یک بار قابلیت قابگیری دارند و امکان ذوب و تولید مجدد آنها ممکن است چرا که با اعمل حرارت بیشتر تخریب شده تا ذوب.
انواع پلاستیک
پلاستیکها را در یک دسته بندی میتوان به دو گروه آمورف و کریستالی و در دسته بندی دیگر به دو گروه پلاستیک عمومی و مهندسی تقسیم بندی کرد.
پلاستیکهای آمورف چون، پی وی سی، پلی متیل متاکریلات، پلی کربنات، پلی استایرن و ... دارای نواحی کریستالی کمی هستند. در مقابل پلیمرهای چون پلی اتیلن، پلی پروپیلن و... بیشتر دارای نواحی کریستالی (منظم) هستند.
پلاستیکهای عمومی همچون پی وی سی، پلی پروپیلن، پلی اتیلن و ... حجم تولید بالایی داشته و برای مصارف عمومی و قطعات مصرفی عمدتا استفاده میشوند. در مقابل پلاستیکهایی چون پلی کربنات قیمت بالاتر و خواص مکانیکی بهتری دارند این پلیمرها اغلب برای تولید قطعات مهندسی به کار میروند.
حجم تولید مواد اولیه پلاستیک
بیش از 50 درصد حجم تولید پلیمرهای جهان مربوط به سه پلاستیک پی وی سی، پلی اتیلن و پلی پروپیلن میباشد.
درصد حجم تولید در کل صنعت | حجم تولید به میلیون تن | نوع پلاستیک |
15.7 | 64 | پلی اتیلن سنگین |
12.8 | 52 | پلی اتیلن سبک |
16.7 | 68 | پلی پروپیلن |
9.3 | 38 | پی وی سی |
6.1 | 25 | پلی استایرن |
8.1 | 33 | پلی اتیلن ترفتالات |
6.6 | 27 | پلی یورتان |
14.5 | 59 | پلی آمید، پلی استر و آکریلات |
6.1 | 16 | سایر پلاستیک |