عوامل انسدادی
عوامل انسدادی یکی از اجزای مهم در فرمولاسیون‌های آرایشی و بهداشتی بخصوص مرطوب کننده‌ها هستند. عوامل انسدادی با ایجاد یک سد از تبخیر رطوبت پوست و مو جلوگیری می‌کنند. عوامل انسدادی به شکل قابل توجهی از تبخیر آب از سطح پوست جلوگیری می‌کنن به طور مثال برخی ترکیباتی قادرند میزان تبخیر آب از سطح پوست را به میزان 170 برابر کاهش دهند. پارافین بهداشتی، دایمیتکون، برخی روغن‌ها از جمله روغن سویا و روغن هسته انگور، پروپیلن گلیکول، لانولین، موم زنبور عسل و... از جمله مهم ترین ترکیبات انسدادی مورد استفاده در فرمولاسیون آرایشی و بهداشتی هستند.
عوامل انسدادی چیست و چگونه عمل می‌کند؟
عوامل انسدادی یا Occlusive agents ترکیبات طبیعی یا مشتق شده از مواد پتروشیمی هستند که لایه خارجی پوست (stratum corneum) پوشش داده و خاصیت انتقال آب یا TEWIL پوست را کاهش می‌دهند. ساختار شیمیایی مواد انسداد کننده به شکلی است که از تبخیر آب از سطح پوست جلوگیری می‌کنند در واقع میزان کارایی عامل انسداد کننده و همچنین حسی که به پوست می‌دهد به ساختار زنجیره مولکولی آن بستگی دارد. برای پوست‌های مستعد آکنه نیاز است تا از عامل انسداد کننده غیر کومدون زا (non-comedogenic) استفاده شود.
برخی از مهم ترین ترکیبات انسدادی در جدول زیر آورده شده است.
|
وازلین |
|
پارافین بهداشتی |
|
روغن بادام شیرین |
|
وکس زنبور عسل |
|
شی باتر |
|
لانولین |
|
دایمیتکون |
|
کره کاکائو |
|
روغن آرگان |
عوامل موثر در کارآیی عامل انسداد کننده
تاثیر طول زنجیره در عمکلرد عامل انسداد کننده
از نظر علمی هرچقدر طول زنجیره کوتاه تر و یکدست تر باشد درتاثیر بیشتری در کاهش میزان تبخیر آب دارد به همین دلیل پلیمرها و روغن‌هایی با طول زنجیر مناسب می‌توانند به عنوان یک عامل انسداد کننده عمل کنند. اگر یک وکس و روغن تنوع بالایی در طول زنجیره داشته باشد میزان عملکرد آن کم خواهد بود. پارفین بهداشتی به دلیل داشتن ساختار منظم در زنجیره مولکولی عمل کرد ایده آلی به عنوان عامل انسدادی دارند.
تاثیر سازگاری در عملکرد عامل انسداد کننده
علاوه بر ساختار زنجیره عامل انسداد کننده میزان سازگاری و پایداری آن در سطح پوست به عنوان یک فاکتور مهم در تاثیرگذاری عامل مسدود کننده محسوب می‌شود. اگر عامل انسدادی به سرعت به لایه خارجی پوست یا SC نفوذ کنند میزان کارآیی آن کاهش خواهد یافت و در صورتی که پیوند آن پوست به شکلی باشد که بر روی سطح خارجی بماند، میزان اثر گذاری بیشتر خواهد یافت.
