روغن سویا اپوکسید ESBO
نرم کننده اپوکسید نوعی نرم کننده پی وی سی است که از واکنش یک پر اسید با ترکیب غیر اشباع حاصل میشود. این ترکیب غیر اشباع معمولا از روغن های طبیعی یا آلکیل استر حاصل از اسید چرب طبیعی غیر اشباع حاصل میشود. نرم کننده اپوکسید اثر نرم کنندگی اولیه – ثانویه و همچنین خاصیت پایدارکنندگی حرارتی نیز دارند. پر کاربردترین نرم کننده اپوکسید در پی وی سی روغن سویا اپوکسید شده میباشد. در واقع روغن سویا اپوکسید یک تری گلیسیرید از اسید چرب غیر اشباع است. وزن مولکولی این نوع در حدود ۹۰۰ می باشد در نتیجه مقاومت آن در برابر مهاجرت و استخراج در حد نرم کنندههای پلیمری با وزن مولکولی کم است.
از معایب این گروه میتوان به ویسکوزیته بالا و همچنین تمایل به تبلور در دمای پایین اشاره کرد که ممکن است مشکلاتی را در انبارش این مواد ایجاد کند البته روغن ته نشین شده در دمای ۳۰ تا ۴۰ درجه حل میشود و مشکلی را در خاصیت نهایی ایجاد نمیکند. آلکیل استرهای اپوکسید شده نوع دیگر اپوکسید پی وی سی هستند اگرچه کاربرد کمتری دارند ولی از سازگاری خوب و همچنین خواص خوب در دمای پایین برخوردارند این مواد از خاصیت پایدارکنندگی حرارتی نیز برخورداند.
اثر روغن سویا اپوکسید در فرمولاسیون پی وی سی
روغن سویا اپوکسید ماده بهداشتی بوده که استفاده آن در بسیاری از فرمولاسیونهای پی وی سی نرم و سخت کاربرد دارد.
-بهبود مقاومت حرارتی در پی وی سی و بهبود پایداری رنگ
-بهبود انعطاف پذیری پی وی سی، معمولا هر 2 کیلو روغن ESBO اثر نرم کنندگی به میزان 1 کیلوگرم روغن DOP دارد.
-این ماده خواص پایدارکنندگی نوری نیز دارد.
-روغن سویا اپوکسید مقداری خواص روان کنندگی داخلی نیز دارد.
درصد روغن سویا اپوکسید در فرمولاسیون پی وی سی
معمولا برای استابلایزر باریم/زینک، باریم/کادمیم، باریم/کادمیم/زینک برای هر 1 PHR استابلایزر، 3 PHR روغن سویا اپوکسید توصیه شده است. افزایش دوز مصرف از 3 به 5 سبب بهبود مقاومت UV میشود.
روغن سویا اپوکسید، ویژگی و کاربرد آن
روغن سویا اپوکسید اساساً به عنوان یک نرم کننده طبقه بندی میشود اما وجود گروههای اپوکسید در این ماده سبب شده تا بتواند اسید هیدروکلریک را جذب کرده و به عنوان یک استابلایزر کمکی نیز در فرمولاسیون پی وی سی عمل کند. روغن سویا اپوکسید از نظر ظاهری مایعی زرد رنگ با ویسکوزیته در حدود 320 cP میباشد. این نرم کننده دارای نقطه جوش در محدوده 250 درجه سانتی گراد است و نقطه اشتعال این نرم کننده در حدود 300 درجه سانتی گراد میباشد. این نرم کننده مهاجرت پایین دارد و سازگاری بالایی با پیویسی دارد همچنین نرم کننده سویا اپوکسید یا ESBO سبب افزایش مقاومت آب و هوایی پیویسی نیز میشود. روغن ESBO غیر سمّی بوده و قابلیت استفاده در محصولات بهداشتی پیویسی را دارد. از جمله ویژگی مهم روغن سویا اپوکسید به شرح ذیل میباشد:
1-عملکرد به عنوان استابلایزر نوری
2-افزایش دهنده سرعت تولید
3-پایدار ویسکوزیته پلاستیزول
4-افزایش مقاومت در برابر مواد نفتی
5-بهبود پراکندگی پیگمنت در پلیمر
کاربرد روغن سویا اپوکسید در پیویسی سخت و نیمه سخت
با وجود آنکه روغن ESBO به عنوان یک نرم کننده دسته بندی میشود اما جالب است که این ماده به علت خواص پایدارکنندگی و جاذب UV در فرمولاسیون پیویسی سخت و نیمه سخت نیز توصیه میشود در واقع اثر همافزایی روغن سویا اپوکسید آن را به یک افزودنی چند کاره تبدیل کرده است.
امکان جایگزین کردن روغن DOP با روغن ESBO
در بعضی کاربردها روغن سویا اپوکسید با DOP جایگزین شده است، اما به دلیل بازدهی پایین نرم کنندگی این روغن که تقریبا نصف روغن DOP است، جایگزین کردن آن فقط در موارد خاص و محصولاتی کاربرد بهداشتی خاص دارند قابل توجیه است.
سایر کاربردهای روغن سویا اپوکسید
روغن ESBO علاوه بر صنعت PVC در صنایع دیگری نیز کاربرد دارد به طور مثال به موارد ذیل میتوان اشاره کرد.
-تولید روان کننده صنعتی
-تولید انواع چسب و پوشش
-در تولید پلی یورتان
-به عنوان نرم کننده در تولید PVA
-در تولید جوهر
برندهای معروف تولید کننده روغن سویا اپوکسید در صنعت پی وی سی
از جمله برندهای معروف تولید کننده روغن سویا اپوکسید برند ADK و برند Artek میباشند.